Buğday Gemisi Geri Dönüyor

Hindistan'dan ithal edilen durum buğdayında "Hint Kızamıkçık" hastalığı tespit edilince geminin geri gönderilmesine karar verildi. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yapılan tahlillerde hastalık tespit edilince İskenderun'da bekleyen geminin iadesi için gümrük işlemleri yapıldı ve geminin en kısa sürede geri gönderilmesi bekleniyor. Türkiye'nin Hindistan'dan buğday ithal ettiği haberi ilk olarak 12 Mayıs 2022'de Sözcü Gazetesi muhabiri Özlem Ermiş Beyhan tarafından yazıldı. Bu haberden iki gün sonra 14 Mayıs'ta Hindistan buğday ihracatını yasakladığını duyurdu. Hindistan'ın yasak kararını sosyal medya hesaplarımda paylaştıktan sonra büyük yankı uyandırdı. Tarım ve Orman Bakanlığı, ithalat haberinden 3 gün sonra ve Hindistan'ın ihracat yasağı getirmesinin ardından Türkiye'nin Hindistan'dan buğday ithal ettiği haberlerinin gerçeği yansıtmadığını açıkladı.

Açıklamada, Türkiye'nin dünyanın ilk 10 tarım ülkesi arasında yer aldığı, 25 milyar dolarlık tarım ve gıda ürünü ihraç ettiği, Hindistan'dan ise buğday talebinin olmadığı hatta buğday için teklif verildiği belirtildi. Toprak Mahsulleri Ofisi'nin açtığı ithalat ihalelerinde Hindistan menşeli ürün alınmadı. verildi. Bakanlık yetkililerine, bakanlığın açıklamasının neden bu kadar geç yapıldığını sorduğumda, devletin Hububat Ürünleri Dairesi'nin Hindistan'dan buğday talep etmediği ancak özel sektörün getirip getirmediği araştırıldıktan sonra açıklama yapıldığı belirtildi.

Oba Makarna Hindistan buğdayını getirdi

Bakanlığın açıklamasının ardından Gaziantep merkezli Oba Makarna'nın Hindistan'dan 55 bin tonluk makarnalık buğday ithalatı için bağlantı yaptığı ve ilk geminin İskenderun Limanı'na geldiği anlaşıldı. Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda Kontrol Genel Müdürlüğü İskenderun limanına yanaşan gemiden buğday numunesi alarak analiz etti. "Hint Kızamıkçık" hastalığı analizi yapıldığı için geminin girişine izin verilmedi. İthalat belgesini sosyal medya hesaplarımda paylaştıktan sonra yine büyük yankı uyandırdı. Oba Makarna CEO'su Alpaslan Özgüçlü beni telefonla aradı. Hindistan'dan durum buğdayı getirdiklerini, gemiden başta Eurofins olmak üzere uluslararası analiz kuruluşlarına buğday numuneleri alındığını, analizlerinin yapıldığını ve temiz çıktığını söyledi.

Un ve makarna ihraç edebilmek için öncelikle buğday ithal etme şartı bulunmaktadır. İthalatın bakanlık veya devletle ilgili olmadığını, şahıs firması olarak kendilerinin yaptığını belirten Alpaslan Özgüçlü, kısaca şöyle konuştu: “Türkiye'de un ve makarna ihraç etmek için önce buğday ithal etmeniz gerekiyor. Yerli buğdayla un ve makarna ihraç edemezsiniz. Bu uygulama 2021 Ocak ayında başladı. Daha önceki uygulamada önce buğday ihraç edip ardından ithal ediyorduk. 2021 yılında yaşanan kuraklık ile birlikte ülkede buğdayın azalması ve fiyatların artmasıyla birlikte önce ithalata ardından ihracata geçildi. Ukrayna'dan Rusya'ya ithalat yapıyor, işliyor ve ihraç ediyorduk. Rusya ve Ukrayna'nın savaşa girmesiyle buradan buğday elde etmek zorlaştı.

Kanada'dan buğday ithal ediyorduk. Orada da kuraklık nedeniyle üretim azaldı. Kanada'dan ürün almamız zorlaştı. Biz de Hindistan'dan satın almak için bu ülkeye gittik. Bu arada Türkiye'nin Hindistan'dan buğday ithal ettiği haberi çıktı. Devletin ithal ettiği anlaşıldı. Bunun üzerine Tarım Bakanlığı Hindistan'dan buğday almadığını ve herhangi bir talepte bulunmadığını açıkladı. Haberde "Oba Makarna ithal ediyor" yazsaydı bu açıklamaya gerek kalmayacaktı. Çünkü bakanlığın kendisi ithalat yapmıyor. Özel sektörün herhangi bir yerden durum buğdayı ithal etmesi için hiçbir engel yoktur. Biz de bu bağlantıyı yaptık. Ürünü Hindistan'dan almadan önce inceledik. Eurofins, Control Union gibi uluslararası laboratuvarlarda yapılan tüm analizler temiz çıktı ve Türkiye'ye getirdik. Türkiye'de yapılan analizlerde Indian Cochlea tespit edildi ve gemi reddedildi. Gemi reddedildiğinde itiraz etmek için hiçbir nedenimiz yok ve geri gönderilecek. Bunun için buğdayı aldığımız firma ile navlun pazarlığı yapıyoruz. Gümrük işlemlerini başlattık, gemi geri dönecek” dedi.

Gemideki buğdayın yurda girmesi söz konusu değil

Tespit edilen Kızılderili Sürtünmesi hastalığının Hindistan, Meksika, Brezilya ve Amerika'da görüldüğünü belirten Alpaslan Özgüçlü, bu hastalığın Türkiye'de karantina kapsamında olduğunu ve bu hastalığı taşıyan ürüne izin verilmediğini söyledi. Özgüçlü, “Hindistan'da aldığımız analiz raporlarını sunduk. Temiz olduğuna dair raporlar aldık. Ancak bakanlık "benim analizimde bu hastalık çıktı" diyor ve gemiyi karantina altında olduğu için kabul etmiyor. Halkın bu tepkisinden dolayı artık bu gemiyi içeri almamız mümkün değil. Bu başka ülkelere gidecek. Kullanıp makarna olarak ihraç edecekler” dedi.

Makarna ihracatında 9 yıldır şampiyon

Oba Makarna'nın Türkiye'nin en büyük makarna ihracatçısı olduğunu ve yılda 300 milyon dolarlık makarna ihraç ettiklerini hatırlatan Özgüçlü, “Biz hububat ve makarnada köklü bir şirketiz. 9 yıldır makarna ihracatında şampiyon olduk. Pazarları İtalya'dan aldık. Avrupa Birliği'nin koyduğu kota nedeniyle burada sadece sınırlı mal ihraç edebiliyoruz. Bunun dışında birçok ülkeye ihracat yapmaktayız. Ülkeye döviz kazandırıyoruz. Şu anda sadece %100 buğday ithal ederek makarna ihraç edebiliyorsunuz. Yani önce ithalat sonra ihracat yapacaksınız yani bizim makarna ihracatımızın yüzde 100'ü ithalatla yapılıyor. Buradaki amacımız maddi kazanç sağlamak değil. Pazarlarımızı korumak istiyoruz. Bu geminin dönüşüyle Türkiye 30 milyon dolarlık ihracat yani 2 bin konteyner makarna kaybetti. Diğer ülkelere kaptırdık.” dedi.

"Hastalığın insan sağlığını etkilemediği" iddiası

Oba Makarna CEO'su Alpaslan Özgüçlü, "Hint Kızamıkçık" hastalığının insan sağlığına zararı olmadığını öne sürerek, "Bu buğdayı tohumluk olarak kullandığınızda yüzde 30-50 verim kaybına neden oluyor. Ayrıca zaten tohum olarak da satmıyoruz, makarna üretiminde kullanıyoruz” dedi.

Bakanlıktan “hastalık nedeniyle izin verilmedi” açıklaması

Tarım ve Orman Bakanlığı, Hindistan'dan yapılan buğday ithalatına ilişkin yeni bir açıklama yaptı. Açıklamada kısaca şu bilgilere yer verildi: “Ülkemize buğday ithalatında bitki sağlığı kontrolleri 5996 Sayılı Kanun ve bu Kanuna uygun olarak hazırlanan Bitki Karantina Yönetmeliği ile yapılmaktadır. Hint rue olarak bilinen Tilletia indica ülkemizde bulunmadığından etken madde içeren ürünlerde tespit edilmesi durumunda bu ürünlerin ülkemize girişine izin verilmemektedir. Menşei ve ülke ne olursa olsun buğday ithalatında %100 analiz yapılır ve bu faktörden ari ürün varsa ülkeye girişine izin verilir. Bu uygulama sadece Hindistan'da değil tüm ülkelerden yapılan buğday ithalatında yapılmaktadır.

2020 ve 2021 yıllarında tüm ülkelerin IPPC temas noktalarına buğday ithalatında bu faktörlere yönelik analiz yapılacağı ve bu faktörlerin ve bulaşıcı ürünlerin ülkemize girişine izin verilmeyeceği e-posta yoluyla bildirilmiştir. Bu durum hem ithalat ve ihracat yapan ülkelerin resmi makamları hem de özel sektör tarafından bilindiğinden, etkenin zorunlu olarak bulaştığı ülkelerden ithalat başvurusu yapılmamaktadır. Herhangi bir ithalat girişiminde bulunulması durumunda sınır kontrollerinde sıkı kontrol ve analizlerle tespit edilerek girişlerine izin verilmemektedir.

Hindistan menşeli buğday ithalatı için anılan firma tarafından ithalat başvurusu yapılmış ve analiz işlemleri gerçekleştirilmiştir. Analiz raporu sonuçlarına göre Tilletia indica ile kontamine olduğu belirlendi. Söz konusu yönetmeliğin 13. maddesi uyarınca ithalatın uygun olmadığı ilgili Gümrük Müdürlüğüne ve firmaya yazılı olarak bildirilmiş; Ülke bitki sağlığına zararlı ve tehlikeli ise alacaklı tarafından derhal ihraç edilir”. Tilletia Indica kontaminasyonu nedeniyle ülkeye girmesine izin verilmedi. Konu tüm birimlerimiz tarafından yakından takip edilmektedir. Bakanlığımız, halkımızın sağlığını korumak için gerekli tüm önlemleri titizlikle almakta ve sağlıksız ürünlerin ülkemize girişine izin vermemektedir. (Ali Ekber YILDIRIM / Dünya)